Doctor Faustus, openingsregels
Christopher Marlowe (1604)
(vertaling: Jules Grandgagnage, 2021)
HET KOOR
Niet schrijdend op het veld van Thrasymeen
Waar Mars Carthaagse strijders heeft ontmoet;
Noch aan het hof in dartel liefdesspel
Pronkend waar staat en koning wankel staan;
Noch aan de luister van een moedige daad
Wil onze Muze haar hemelse verzen wijden:
Slechts hieraan, heren, zijn wij toegewijd:
Aan het relaas van Faustus' wel en wee,
Opdat uw lijdzaam oordeel moge horen
Hoe het Faustus verging van in zijn jeugd.
Hij ziet het eerste licht bij arme ouders
In Duitsland in een stad die Rodos heet;
Eenmaal ouder, reist hij naar Wittenberg,
Waar verwanten voor hem zorg dragen,
In godgeleerdheid is hij zo vroeg bekwaam
— Het stukje vruchtbare grond der wetenschap —
Dat spoedig hij de doctorstitel krijgt,
En als geen ander discussiëren kan
Over hemelse zaken van theologie,
Tot, gezwollen van sluwheid en waan gevoerd,
Hij op wassen vleugels steeds hoger vliegt,
En, smeltend onder de hemelse conspiratie,
In zijn val zich afkeert van zijn gave,
Leren verruilt voor duivelse tovenarij
En zich wijdt aan necromantische kunst;
Geen studie is hem liever dan magie,
Die hij verkiest boven zijn grootste gave:
Daar zie je hem zitten in zijn studiecel.
[Exit.]
FAUSTUS
Bepaal je studies, Faustus, en begin
De diepte te peilen van wat je wil doceren:
Als theoloog heb je de top bereikt,
Maar speur naar het doel van elke wetenschap
En leef en sterf in Aristoteles.
Zoete logica heeft mij bekoord,
Bene disserere est finis logices.
Is het juiste redeneren het enige doel?
Betekent deze kunst geen groter wonder?
Lees dan niet meer; je hebt dat doel bereikt:
Een grootser taak wacht Faustus zijn verstand.
Vaarwel filosofie, welkom Galenus!
Want ubi desinit Philosophus, ibi incipit Medicus;
Wees dokter, Faustus, vul je kist met goud.
Maak je onsterfelijk met een wonderkuur:
Summum bonum medicinae sanitas,
Het doel van dokterskunst is heilzaamheid.
Maar Faustus, dat doel heb je toch al bereikt?
Al wat je zei werd tot een wijze spreuk
En door de plakkaten die je op liet hangen
Ontsnapten vele steden aan de pest;
Je vond een kuur voor duizend of meer ziekten
En toch ben je slechts Faustus, en een mens.
Kon deze kunst ons eeuwig laten leven
Of doden wekken uit hun sombere graf,
Dan zou deze professie mij waardig zijn.
Vaarwel geneeskunst! Waar is Justiniaan?
[Leest.]
Si una eademque res legatur duobus, alter rem,
alter valorem rei, enz.
Wat een vertoon, dit waardeloos legaat!
[Leest.]
Exhoereditare filium non potest pater, nisi, enz.
Ziehier het onderwerp van deze studie
En universele wet die ieder past,
Maar dan vooral de domme loonknecht, strevend
Naar niets meer dan 't gore aardse slijk.
Voor mij is dit te slaafs en zonder vrijheid.
Al met al lijkt theologie het best:
Hiëronimus' Bijbel, Faustus, lees hem goed.
[Leest.]